Các nghiên cứu của Mỹ và Tây Ban Nha đã cho thấy: kháng thể IgG và IgA có trong sữa mẹ sau tiêm vaccin COVID-19 hoặc đã điều trị khỏi COVID-19 sẽ giúp vô hiệu hóa virus SARS-CoV-2 và ngăn chặn sự lây nhiễm. Bài viết sau đây sẽ tìm hiểu chi tiết hơn về tác dụng bảo vệ trẻ sơ sinh chống lại bệnh nhiễm trùng và COVID-19 của sữa mẹ.
Sữa mẹ từ lâu đã được biết đến là có tác dụng bảo vệ trẻ sơ sinh chống lại nhiều bệnh nhiễm trùng. Các kháng thể đã được tìm thấy trong sữa mẹ của những phụ nữ được tiêm phòng cúm và ho gà khi đang mang thai. Do vậy, một số nhà khoa học đã nghiên cứu xem điều này có đúng với những bà mẹ được tiêm phòng COVID-19 khi đang cho con bú hay không. Kết quả ban đầu cho thấy vaccine COVID-19 tạo ra phản ứng miễn dịch với protein đột biến SARS-CoV-2.
Nghiên cứu từ Hoa Kỳ - kháng thể IgG có thể bảo vệ trẻ sơ sinh
Mới đây, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhiễm trùng tự nhiên cũng có thể tạo ra các kháng thể trung hòa ở phụ nữ cho con bú, kháng thể này vẫn tồn tại trong sữa đến 10 tháng. Nghiên cứu do Trường Y Icahn tại Bệnh viện Mount Sinai ở New York, Hoa Kỳ cho thấy các kháng thể trong sữa mẹ - Immunoglobulin A (IgA) - với các kháng thể Immunoglobulin G (IgG) trong máu và dịch ngoại bào.
Nghiên cứu được trình bày tại Hội nghị chuyên đề về Nuôi con bằng sữa mẹ và cho con bú lần thứ 15. Theo kết quả nghiên cứu, các kháng thể IgG bảo vệ này không chỉ có thể bảo vệ trẻ sơ sinh, mà các kháng thể cũng có xu hướng bảo vệ những người bệnh nặng COVID-19.
Kháng thể IgG
là một trong 05 loại globulin miễn dịch có bản chất là glycoprotein được cơ thể tạo ra để bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
Hệ miễn dịch của cơ thể gồm 05 loại kháng thể: IgG, IgA, IgM, IgE và IgD. Trong đó, IgG là loại kháng thể có tỷ lệ cao nhất (khoảng 75%) được tìm thấy trong máu và dịch ngoại bào, cho phép nó kiểm soát nhiễm trùng các mô cơ thể.
Bằng cách liên kết nhiều loại mầm bệnh như virus, vi khuẩn và nấm, IgG bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng.
Đây là kháng thể duy nhất có thể đi xuyên qua hàng rào nhau thai để bảo vệ trẻ trước những tác nhân gây bệnh từ trong bụng mẹ.
Kháng thể IgG cùng với IgA tiết ra trong sữa mẹ, ngoài ra IgG còn được hấp thu qua nhau thai cung cấp cho trẻ sơ sinh một hệ miễn dịch đầu tiên trước khi hệ thống miễn dịch riêng của mình phát triển.
Kháng thể IgA
có trong sữa mẹ và có tác dụng bao phủ niêm mạc ruột ngăn ngừa các mầm bệnh thâm nhập vào.
Khi các loại vi khuẩn nguy hại xâm nhập vào cơ thể của trẻ, các kháng thể IgA sẽ bao bọc các độc tố vi khuẩn và các kháng nguyên với phân tử lớn (macromolecular antigen) do vậy ngăn chặn sự tiếp cận của chúng với biểu mô.
Nghiên cứu cho thấy kháng thể đặc hiệu IgA và IgG SARS-CoV-2 tiết ra trong sữa rất mạnh vào tuần thứ 6 sau khi tiêm vaccine. IgA tiết ra ngay sau 2 tuần khi tiêm vaccine; IgG tiết ra và đạt đỉnh sau 4 tuần (1 tuần sau khi tiêm mũi 2).
Tiến sĩ Rebecca Powell, Khoa Y của Icahn - Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, khoảng 10% trẻ sơ sinh bị bệnh COVID-19 cần được chăm sóc nâng cao.
Các kháng thể trong sữa mẹ hơi khác với các kháng thể Immunoglobulin G (IgG) chiếm ưu thế trong máu và được kích hoạt bằng cách tiêm chủng - mặc dù một số kháng thể này cũng được tiết vào sữa mẹ. Kháng thể chính là IgA, kháng thể này dính vào niêm mạc đường hô hấp và đường ruột của trẻ sơ sinh, giúp ngăn chặn virus và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể trẻ.
Mặc dù các nhà nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra kháng thể chống lại SARS-CoV-2 trong sữa mẹ, nhưng vẫn chưa rõ liệu chúng có thể vô hiệu hóa virus hay không, hoặc sữa mẹ tiếp tục sản xuất chúng trong bao lâu sau khi gặp virus SARS-CoV-2.
Để điều tra, Powell và các đồng nghiệp đã lấy mẫu sữa mẹ của 75 phụ nữ đã khỏi bệnh sau COVID-19, và nhận thấy rằng 88% có chứa kháng thể IgA. Trong hầu hết các trường hợp, chúng có khả năng vô hiệu hóa SARS-CoV-2, có nghĩa là chúng có thể ngăn chặn sự lây nhiễm.
Các đánh giá cho thấy bà mẹ cho con bú tiếp tục tiết ra các kháng thể này cho đến 10 tháng. Tiến sĩ Powell cho biết: "Nếu tiếp tục cho con bú, người mẹ vẫn đang cung cấp các kháng thể đó trong sữa của mình" và tin rằng những kháng thể chiết xuất từ sữa mẹ này cũng có thể có lợi cho người lớn bị COVID-19 nặng.
Nhóm của bà Powell cũng đã tìm hiểu việc chuyển các kháng thể đặc hiệu với virus corona vào sữa mẹ ở 50 phụ nữ sau khi tiêm vaccine Pfizer, Moderna hoặc Johnson & Johnson (J&J). Tất cả phụ nữ được tiêm vaccine Moderna và 87% những người được tiêm vaccine Pfizer có kháng thể IgG đặc hiệu với virus corona trong sữa của họ, trong khi 71% và 51% tương ứng có kháng thể IgA đặc hiệu với virus.
Nhóm nghiên cứu hiện đang điều tra phản ứng kháng thể trong sữa mẹ do vaccine AstraZeneca kích hoạt.
Nghiên cứu ở Tây Ban Nha về kháng thể trong sữa mẹ
Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu 98 phụ nữ ở Tây Ban Nha chưa bao giờ bị nhiễm SARS-CoV-2 và đang cho con bú tại thời điểm họ được tiêm vaccine mRNA COVID-19. Họ so sánh nhóm với 24 phụ nữ đang cho con bú mà không được tiêm phòng. 14 ngày sau liều vaccine thứ hai, họ phân tích mẫu máu và sữa, tìm kiếm immunoglobulin (Ig) loại A, G và M chống lại SARS-CoV-2.
Tất cả phụ nữ được tiêm chủng đều có kháng thể IgG vùng liên kết với thụ thể protein tăng đột biến SARS-CoV-2 trong máu của họ và nồng độ trung bình là khoảng 3.380 đơn vị kháng thể liên kết (BAU)/mL.
Khoảng 22,5% phụ nữ được tiêm chủng có IgM trong huyết thanh của họ âm tính với cả hai loại kháng thể.
Tất cả các mẫu sữa đều dương tính với kháng thể IgG với mức trung bình là 12 BAU/mL. Tỷ lệ này thấp hơn so với huyết thanh của phụ nữ được tiêm chủng nhưng cao hơn so với nhóm đối chứng.
Khoảng 89% mẫu sữa có kháng thể IgA protein tăng đột biến kháng SARS-CoV-2. Nồng độ IgG và IgA cao hơn ở những bà mẹ cho con bú sau 23 tháng so với những bà mẹ cho con bú ít hơn. Các tác giả cũng nhận thấy những phụ nữ có nồng độ IgG cao hơn trong máu có nồng độ IgG trong sữa mẹ cao hơn.
Các phát hiện từ sữa gợi ý các cơ chế thích ứng với sự phát triển miễn dịch của trẻ, qua đó cho thấy các bà mẹ ban đầu bảo vệ trẻ sơ sinh thông qua IgA và IgM dồi dào trong sữa của họ và góp phần phát triển khả năng miễn dịch thích ứng của trẻ.
(*) Theo Sức khỏe & Đời sống
